24.03.2006 23:50:53
Prof. Dr. Alfred Wohl
(3.10.1863-25.12.1939) - německý chemik

Chemia organiczna Technologia organiczna Urodził siÍ 1863 r. w Grudzi ądzu nad Wisłą. Gimnazjum ukoŇczył w Berlinie w r. 1882. W latach 1882-86 studiował chemiÍ na Uniwersytecie w Heidelbergu a nastÍpnie w Berlinie. 1886 ń doktorat z filozofii, Uniwersytet BerliŇski; promotor A. W. von Hofmann; dysertacja pt. ŃHeksametylenotetraaminaî. W latach 1886-91 był asystentem w Laboratorium Emila Fischera, na Uniw. BerliŇskim, habilitowa ł siÍ z chemii cukrŰw w 1891 r. Po habi- litacji nadal tam pracował, jako docent prywatny E. Fischera, a od r. 1901 ń jako profesor nadzwyczajny. Obok tego w latach 1987-94 dzia- ł w Zrzeszeniu Przemysłu Cukrowniczego, prowadząc Laboratorium Chemii Buraka Cukrowego. W latach 1901-04 prowadził kilka prac doktorskich (m.in. C. Neuberga) i rozwijał własną tematykÍ naukową. 8 VI 1904 r. otrzymał nominacjÍ na stanowisko prof. zwyczajnego, kierownika Katedry Chemii Organicznej nowej Politechniki w GdaŇsku. Na tym stanowisku pracował 29 lat. W r. 1906 był wspŰłzałořycielem nowego czasopisma ŃBiochemische Zeitschriftî, a w latach 1906-1933 był wspŰłredaktorem tego pisma. W pruskim okresie Politechniki był czterokrotnie dziekanem Wydziału Chemii (w latach 1905/06, 1907/08, 1910/11 i 1917/ 18). W latach 1913-1915 był rektorem Politechniki GdaŇskiej. W latach 1931-33 był Wohl prezesem Niemieckiego Towarzystwa Chemicznego. Od r. 1932, wobec zbliřającego siÍ wieku emerytalnego, zabiegał, aby jego nastÍpcą został Richard Kuhn, docent z Heidelbergu, lub Adolf Butenandt, docent z Getyngi. Mierzył wysoko, bo obaj upatrzeni kandydaci wkrŰtce otrzymali Nagrody Nobla. Na wiosnÍ 1933 r., po 29 latach pracy, odchodził na wczeúniejsz ą emeryturÍ w atmosferze nagonki antysemickiej. Do roku 1937 pracował dalej w swoim laboratorium nad patentami, a gdy atmosfera polityczna była juř nieznoúna, emigrował do Szwecji. Zmarł 25 XI 1939 r. w Sztokholmie. Dorobek i tematyka naukowa A. Wohla Dorobek z lat 1886-1933 obejmuje ok. 140 publikacji oryginalnych, 6 artykułŰw monograficznych oraz 1 ksiąřkÍ. Publikowa ł głŰwnie w czasopiúmie ŃChemische Berichteî (106 ze 140 prac). Miał ok. 100 patentŰw, głŰwnie niemieckich, ale rŰwnieř ok. 20 brytyjskich i 6 USA. Tematyka jego prac obejmuje szeroki wachlarz zagadnieŇ, np. chemiÍ cukrŰw (56 poz.), reakcje aromatycznych związkŰw nitrowych (14 poz.), chemiÍ alkaloidŰw drzewa chinowego (16 poz.), metody i przyrządy analityczne (11 poz.), pomiary i uogŰlnienia fizykochemiczne (10 poz.), bromowanie związkŰw nienasyconych w pozycji allilowej (4 poz.) Jako pierwszy otrzymał dziesiątki wařnych związkŰw; był twŰrcą kilku wařnych reakcji, ktŰre weszły do podrÍcznikŰw akademickich jako Ńreakcje Wohlaî, i rŰwnieř kilku technologii stosowanych do dziú w przemyúle. Jego patenty dotyczą przemysłu cukrowniczego, produkcji sztucznego miodu, produkcji droř- dřy piekarniczych, estrŰw celulozy jako mas plastycznych, przemys łowych metod otrzymywania aniliny, aminofenolu, wykorzystania acetylenu do syntez organicznych, a przede wszystkim otrzymywania bezwodnika ftalowego z naftalenu i antrachinonu z antracenu przez utlenianie tlenem powietrza na katalizatorze zawierającym piÍciotlenek wanadu. Ten typ wynalezionych przez Wohla katalizatorŰw zastosowano za jego řycia w wielu innych technologiach, co przynios ło mu duře dochody. Zaszczyty i wyrŰřnienia: 1904 ń tytuł Tajnego Radcy Rządu, 1928 ń dr h.c. Politechniki w Hanowerze, 1931 ń dr h.c. Wyřszej Szkoły Rolniczej w Berlinie, a od r. 1931 Członkostwo Niemieckiej Akademii Nauk w Halle ŃLeopoldinaî Sprawy szczegŰlne i ciekawostki ď Naukowe drzewo genealogiczne Alfreda Wohla (promowanie doktora jest naukowym ojcostwem): Justus von Liebig ® August Wilhelm von Hofmann ® Alfred Wohl. ď Wszyscy wykształceni chemicy znają z podrÍcznikŰw akademickich dwie wařne reakcje odkryte przez Wohla i nazwane ŃReakcjami Wohlaî; jest to degradacja Wohla aldoz oraz reakcja Wohla-Zieglera bromowania związkŰw nienasyconych w połořeniu allilowym. ď Czasopismo ŃBiochemische Zeitschriftî, ktŰrego Wohl był wspŰłzałořycielem i wspŰłredaktorem, przekształciło siÍ na przełomie lat 1966/67 w ŃEuropean Journal of Biochemistryî, wydawany przez federacjÍ Europejskich Towarzystw Biochemicznych. W artykule wstÍpnym w r. 1967 Severo Ochoa (Nagroda Nobla 1959) pisze m.in.: ...termin biochemia zaczÍto stosowaĘ dopiero wowczas, gdy Neuberg załořy ł 60 lat temu ŃBiochemische Zeitschriftî. Wohl przekazał do biblioteki Wydziału Chemii PG, jako prezent, swoje oprawne roczniki czasopisma ŃBiochemische Zeitschriftî za lata 1906-1922, co dokumentuje specjalnie zaprojektowana grafika, rodzaj ekslibrisu, na wewnÍtrznej stronie okładki. Interesująca jest symbolika tej grafiki, jeúli siÍ pamiÍta, ře Wohl urodził siÍ w Grudziądzu nad Wisłą: przedstawia ona młodzieŇca płynącego Wisłą do GdaŇska, a zarazem ku úwiat łu, na tratwie w kształcie otwartej ksiÍgi.

[Wohlova reakce][jmenovité reakce][sacharidy][organická chemie][go home]